Czym jest borelioza? Jakie są jej objawy i sposób leczenia?

Borelioza wywołuje objawy podobne do grypy w połączeniu z drętwieniem kończyn i języka, przewlekłym bólem stawów, wysypką skórną i stanami depresyjnymi. Jest więc ją rozpoznać i jak się przed nią odpowiednio chronić?

SPIS TREŚCI

1. Znana choroba po-kleszczowa, czyli borelioza
2. Objawy boreliozy
3. Objawy skórne spowodowane boreliozą
4. Rumień a borelioza
5. Diagnostyka boreliozy
6. Borelioza IgG
7. Badanie Western Blot
8. Test RCP – obecność bakterii w DNA
9. Zakażenie boreliozą u dzieci
10. Jak się chronić przed boreliozą?
11. Objawy boreliozy po latach
12. Jak leczyć boreliozę?
13. Neurologiczne powikłania boreliozy
14. Znana choroba po-kleszczowa, czyli borelioza

Choroba z Lyme lub krętkowica kleszczowa to inne nazwy na chorobę zwaną boreliozą. Po raz pierwszy świat usłyszał o niej w drugiej połowie lat 80. XX wieku. Uważa się, że powoduje ją zakażenie bakteriami Borellia burgdorferi, które występować mogą w przyrodzie pod kilkoma postaciami (jako krętki i cysty). Krętki charakteryzują się dużą ruchliwością, cysty natomiast są nieruchome i odporne na antybiotyki, które mogą niszczyć krętki. Jedne typy boreliozy wywołują symptomy w okolicy stawowej, inne natomiast dotyczą stanów neurologicznych. Pojawić się mogą również różnego rodzaju zmiany skórne.

Ważną rzeczą jest to, że do zachorowania na boreliozę może dojść dopiero w momencie, gdy kleszcz wydziela ślinę i zawartość jelita środkowego do rany osoby, którą zaatakował.

Objawy boreliozy

Ta przenoszona przez kleszcze choroba, objawia się między innymi:

• sztywnością karku,
• nudnościami i wymiotami,
• upośledzeniem ruchu,
• padaczką,
• zapalenie pęcherza,
• w przypadku kobiet problemy z regularnym miesiączkowaniem,
• zaburzenia potencji (objaw ten pojawia się raczej rzadko),
• psychozą.

Krętkowica kleszczowa może również zaatakować nerwy twarzowe odpowiadające za prawidłową mimikę. Chory może mieć więc problemy z zamknięciem powieki czy z opadającymi kącikami ust. Przy neuroboreliozie natomiast możliwe jest naruszenie nerwów odpowiedzialnych za prawidłowe widzenie. Częstym objawem w takiej sytuacji bywa nadwrażliwość na światło oraz przemijające zaburzenia wzroku.

Zdarza się jednak, że niektórzy lekarze ignotują występujące u osób zgłaszających się do nich objawy, nie umiejąc ich w sposób prawidłowy zinterpretować. Dzieje się tak, np. w przypadku zgłoszenia się pacjenta z takimi objawami jak depresja, huśtawki nastrojów, nadmierna drażliwość oraz zaburzenia koncentracji.

Niezależnie od typu choroby z Lyme, wszystkie leczy się antybiotykiem. W sytuacji, gdy borelioza atakuje narządy wewnętrzne, trudno jest ją zdiagnozować. W takiej sytuacji warto jest umieć rozróżnić najważniejsze postaci skórne choroby, bo to w takim stadium właśnie leczenie przynosi największe efekty. W znacznej większości przypadków borelioza jest chorobą uleczalną. Warunkiem jednak jest to, że zostanie wcześnie zdiagnozowana. Właśnie dlatego, do lekarza należy się uda, gdy tylko zauważone zostaną pierwsze objawy boreliozy.

Objawy skórne spowodowane boreliozą

Pierwszym z objawem skórnym, który pojawić się może w przypadku zarażenia boreliozą jest rumień. Jest to owalny pierścień, który pojawia się w miejscu ugryzienia przez kleszcza. Jego cechą charakterystyczną jest zajmowanie coraz większego obszaru skóry. Zdarza się również, że na jego powierzchni pojawiają się pęcherze lub czasami nawet zmiany martwicze. Warto pamiętać, że rumień nie jest jednym z typowych objawów boreliozy. Oprócz niego można również zaobserwować, między innymi:

zanikowe zapalenie skóry o charakterze przewlekłym, czyli rzadko pojawiające się plamy na nogach w kolorze czerwono-szarym (objaw najczęściej dotykający dzieci),

guza w kolorze czerwono-błękitnym (limfocytowy chłoniak) – jest to niebolesna zmiana, która występuje w mosznie, małżowinie usznej lub na sutkach.

Rumień a borelioza

Rumień wędrujący, który bywa zazwyczaj zmianą toksyczno-zapalną lub alergiczną, pojawia się czasami również po ukąszeniu kleszcza. Występuje on w formie wysypki, która najczęściej nie wydostaje się ponad poziom skóry. Charakteryzuje się on tym, że jest ciepły w dotyku, a co ważne nie towarzyszy mu uczucie swędzenia i bólu. Średnica wysypki wynosi maksymalnie 5 cm i znika po miesiącu, niezależnie od tego, czy wdrożone jest leczenie, czy nie.

Warto pamiętać, że rumień wędrujący, nie pojawia się u każdej osoby ugryzionej przez kleszcza. Rzucające się w oczy zaczerwienienie skóry, pojawia się tylko w niektórych okolicznościach. Osoby, u których zaobserwować można rumień, powinny niezwłocznie udać się do lekarza pierwszego kontaktu. Celem wizyty powinno być sprawdzenie, czy jest to reakcja alergiczna na ugryzienie, czy jednak rumień wędrujący jest oznaką rozwijającej się boreliozy.

Diagnostyka boreliozy

Tak naprawdę po każdym ukąszeniu przez kleszcza powinna wykonana zostać diagnostyka w kierunku boreliozy. Jest to tym ważniejsze, że im szybciej zostanie ona zdiagnozowana tym szybciej będzie można rozpocząć leczenie. Znacznie wzrastają w takiej sytuacji szanse na wyleczenie. Niebezpieczeństwo rozwinięcia się boreliozy w przeciągu dwóch dni od momentu ukąszenia jest nieduże. Po tym czasie jednak zaczyna wzrastać z każdą kolejną mijającą godziną.

Borelioza IgG

Test ELISE jest jednym z testów diagnozujących boreliozę. To jedna z najstarszych metod stosowana w wykrywaniu boreliozy. Polega na pobraniu od pacjenta krwi, a następnie analizowaniu jej pod kątem obecności przeciwciał. Podczas wykonywania badania wykorzystywane są bakterie krętka boreliozy, która przy obecności przeciwciał w krwi zakażonego łączy się z nimi. Taki rezultat testu oznacza wynik dodatni. Test ELISA to najtańsze badanie diagnostyczne, jednak niestety mało skuteczne. Skuteczność bowiem szacuje się na około 40%.

Badanie możliwe jest do wykonania w ramach ubezpieczenia NFZ. Niezbędne jest do tego celu skierowanie od lekarza. Koszt badania w prywatnej placówce to około 60 zł, w zależności od laboratorium.

Badanie Western Blot

W badaniu Western Blot, tak samo jak w przypadku testu ELISA konieczne jest pobranie krwi od pacjenta. Wykrywa ono przeciwciała charakterystyczne dla boreliozy – IgM oraz IgG. Czułość tego testu jest znacznie większa i wynosi blisko 90%. Minusem wspomnianego testu jest fakt, ze w jego wyniki dostępne są dopiero po około 6 tygodniach od zakażenia. Wynika to z tzw. okna serologicznego polegającego na odstępie czasowym od chwili zakażenia krętkiem do momentu wykrycia przeciwciał we krwi.

Najczęściej lekarze sugerują powtórzenie badania po kilku tygodniach. Koszt takiego badania wynosi od 150 do 300 zł.

Test PCR – obecność bakterii w DNA

Zaleca się aby test PCR wykonywać niezwłocznie po podejrzeniu zakażenia boreliozą. Polega on na wykryciu obecności w DNA bakterii odpowiedzialnych za wywoływanie boreliozy. Możliwe jest ono do wykonania już po kilkunastu godzinach od zakażenia, zanim nastąpi odpowiedź immunologiczna organizmu. Badanie to również wymaga pobrania krwi, od osoby z podejrzeniem boreliozy. Czas oczekiwania na wynik wynosi około tygodnia czasu, a koszt to około 170 zł.

Zakażenie boreliozą u dzieci

Niestety borelioza u dzieci może przez długi czas być niezdiagnozowana. Rumień pojawia się sporadycznie, wyłącznie u niektórych dzieci, a pozostałe objawy są znacznie mniej charakterystyczne. Przez to wszystko właściwe rozpoznanie boreliozy u dzieci jest znacznie opóźnione. Co niestety wiąże się z mniejszą szansą na całkowite wyleczenie.

Co ciekawe, borelioza u dzieci może mieć charakter wrodzony. Oznacza to, że do zakażenia doszło jeszcze w łonie matki. Zdarza się to jednak dość rzadko. Borelioza bowiem jest wynikiem ukąszenia przez kleszcza. Najczęściej kleszcze są nosicielami bakterii Borrelia burgdorferi.

Mało charakterystyczne objawy ukąszenia dziecka przez kleszcza:

• drażliwość,
• bóle mięśni i stawów,
• ból głowy,
• szybkie męczenie się,
• niechęć do zabawy,
• problemy z pamięcią i koncentracją,
• kłopoty z nauką.

Jak się chronić przed boreliozą?

W dalszym ciągnie niestety nie została wynaleziona szczepionka na boreliozę. Leczenie tej choroby znacznie osłabia organizm. Spowodowane jest to koniecznością przyjmowania odpowiednich antybiotyków przez długi czas. Aby nie dopuścić do zakażenia należy szczególną uwagę zwracać na obecność kleszczy na skórze. Warto po każdym spacerze leśnym lub po łące zwrócić szczególną uwagę na okolice pachwin, zgięć kolan i łokci. Są to miejsca, które kleszcze upodobały sobie najbardziej. W tych miejscach skóra jest cieńsza i wrażliwsza. Ważne jest też, aby w ochronie przed kleszczami zadbać o zwierzęta domowe. Mogą one bowiem przenosić kleszcze na sierści.

Po zauważeniu kleszcza, należy go niezwłocznie wyjąć pęsetą. Ostrożnie i dokładnie, tak aby w skórze nie został aparat gębowy. Kleszcze są wyjątkowo odporne na rozgniatanie. Najlepiej jest, więc pozbyć się ich przy pomocy wysokoprocentowego alkoholu.

Objawy boreliozy po latach

W sytuacji, gdy borelioza rozwija się w organizmie człowieka przez wiele lat, potrafi wyrządzić wiele szkód. Mnóstwo objawów tego pojawia się po kilku lub kilkunastu latach. Zdiagnozowanie boreliozy po długim czasie jest niebezpieczne dla zdrowia i życia człowieka. Może bowiem dojść do wielu objawów neurologicznych, w tym na przykład zapalenia nerwów czy mózgu. Zdarza się, że pacjent jest już w tak złym stanie, że nie potrafi samodzielnie funkcjonować. Zaburzenia odżywienia, psychoza, zaburzenia świadomości i widzenia, otępienie, drgawki oraz majaczenie – to wszystko, to objawy przewlekłej boreliozy.

Jak leczyć boreliozę?

Leczenie boreliozy polega na przyjmowaniu przez osobę zarażoną w kuracji trwające od 21 do 18 dni antybiotyków. W tym samym czasie można przyjmować środki, które będą przeciwdziałać objawom boreliozy.

Neurologiczne powikłania boreliozy:

• zapalenie opon mózgowych,
• porażenie nerwu twarzy,
• zapalenie nerwu wzrokowego,
• zapalenie mózgu,
• opadanie kącików ust.

Powikłania sercowe boreliozy:

• zapalenie osierdzia,
• zapalenie wsierdzia,
• boreliozowe zapalenie mięśnia sercowego,
• objawy podobne jak przy zapaleniu płuc,
• kardiomiopatia rozstrzeniowa.