Czym jest dyskopatia?
Dyskopatia jest chorobą zwyrodnieniową krążka międzykręgowego, czyli elastycznego elementu oddzielającego kolejne kręgi kręgosłupa. Krążek międzykręgowy, potocznie zwany dyskiem, zbudowany jest z jądra miażdżystego, który otoczony jest pierścieniem włóknistym. Wraz z dwoma sąsiadującymi kręgami tworzy segment ruchowy kręgosłupa. Dyski umożliwiają zginanie, prostowanie, ruchy boczne i obrotowe kręgosłupa, a jednocześnie amortyzują wstrząsy i zapobiegają ocieraniu się kręgów o siebie.
Jednak wraz z wiekiem oraz wskutek przeciążeń obniża się elastyczność krążków międzykręgowych – to może prowadzić do uszkodzeń, w konsekwencji których dochodzi do przemieszczania się całości lub części jądra miażdżystego oraz powstania jego przepukliny Najczęściej uszkodzeniom ulegają dyski w odcinku szyjnym i lędźwiowym, które są elementami najbardziej ruchomymi, a przez to szczególnie narażonymi na duże przeciążenia.
Dyskopatia przyczyny
Współcześnie dyskopatia jest jednym z częściej występujących schorzeń kręgosłupa. Choć u niektórych choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa może być uwarunkowana genetycznie, specjaliści zwracają uwagę, że zazwyczaj jest ona powiązana z nieprawidłowym obciążeniem kręgosłupa. Wśród głównych przyczyn dyskopatii wymienia się:
- wyczerpującą pracę fizyczną polegającą na podnoszeniu i przenoszeniu ciężkich przedmiotów,
- niewłaściwą technikę podnoszenia i dźwigania,
- siedzący tryb życia,
- wady postawy,
- intensywna aktywność fizyczna bez odpowiedniego przygotowania,
- kontuzje lub urazy kręgosłupa,
- zaawansowany wiek.
Dyskopatia bardzo często jest efektem niehigienicznego trybu życia. Powszechnie popełnianym błędem jest wielogodzinna praca przy komputerze bez przerw oraz ćwiczeń rozciągających i wzmacniających mięśnie. Dotyczy to też kierowców, którzy nie tylko spędzają wiele czasu w pozycji siedzącej, a przy tym są narażeni na wibracje. Sytuacji nie poprawiają znikoma aktywność fizyczna, nadmierna masa ciała oraz brak dbałości o prawidłową postawę – między innymi podczas pracy przy biurku, ale i w trakcie snu. Nie bez znaczenia pozostaje także przewlekły stres i praca pod presją czasu, co powoduje nadmierne napięcie mięśni, a w konsekwencji – ból kręgosłupa.
Większość ludzi nie potrzebuje operacji, aby złagodzić objawy przepukliny dyskowej. Zaledwie kilka dni odpoczynku wraz z lekami przeciwzapalnymi dostępnymi bez recepty może wystarczyć, aby złagodzić ból pleców. Jeśli jednak objawy utrzymują się, medycyna oferuje szereg niechirurgicznych metod leczenia, w tym leki na receptę i fizjoterapię.
Dyskopatia jakie leki?
Nie ma dwóch osób, którym przepuklina dyskowa doskwiera w ten sam sposób. Jedna osoba może prawie nie zauważyć objawów, podczas gdy inna może potrzebować silnych leków przeciwbólowych. Lekarze, na podstawie diagnozy, w tym opisu tego co i w jaki sposób boli, są w stanie dokładnie ocenić jakiego rodzaju leków potrzebuje pacjent.
Niesteroidowe leki przeciwzapalne
Część bólu związanego z przepukliną dyskową może być spowodowana stanem zapalnym nerwów i tkanek miękkich otaczających dotknięty dysk. Kiedy nerw w stanie zapalnym puchnie, może naciskać na wysunięty dysk. Dzięki leczeniu niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi obrzęk i wynikający z niego ból mogą ustąpić.
Najczęstsze niesteroidowe leki przeciwzapalne to ibuprofen, naproksen i aspiryna. Wszystkie są dostępne bez recepty, ale lekarz może przepisać dokładne zalecenia dotyczące ich stosowania. Jeśli przepuklina dyskowa powoduje poważniejszy ból, ciężki do złagodzenia przez leki dostępne bez recepty, lekarz może przepisać silniejszy środek przeciwzapalny na receptę.
Leki zwiotczające mięśnie
Jeśli dysk wysunie się z przestrzeni międzykręgowej i „uszczypnie” nerw, sygnały elektryczne przemieszczające się z nerwu do pobliskiej tkanki mięśniowej mogą zostać zakłócone, co prowadzi do bolesnych skurczów mięśni. Leki zwiotczające mięśnie mogą łagodzić skurcze i wynikający z nich ból, ułatwiając poruszanie się. Lekarz może przepisać takie leki na tydzień lub dwa. A ból spowodowany skurczami mięśni powinien ustąpić samoistnie.
Środki przeciwbólowe na receptę
Jeśli przepuklina krążka „uszczypnie” nerw, ból może być naprawdę silny. Leki dostępne bez recepty powinny złagodzić ból, ale jeśli są niewystarczające, lekarz może zalecić krótkie „leczenie” lekami przeciwbólowymi na receptę. Leki takie należy stosować najwyżej przez tydzień; ich zadaniem jest pomoc w okresie przejściowym, zanim nie zaczną działać leki zwiotczające mięśnie lub leki przeciwzapalne.
Kortykosteroidy
Przyjmowanie doustnie kortykosteroidów może zostać zalecone w przypadku bólu pleców i szyi, jeśli inne leki nie łagodzą bólu. Działanie sterydów polega na zmniejszenia stanu zapalnego w okolicy przepukliny dyskowej, „odciążając” dotknięty nerw i w ten sposób łagodząc ból. Dostępne tylko na receptę, sterydy są zwykle przyjmowane przez 7 do 10 dni, po czym ponownie dokonuje się oceny istniejących objawów.
Utrata wagi
Nadwaga może powodować lub zaostrzać problemy związane z kręgosłupem, ponieważ „nadmiarowe” kilogramy, szczególnie w przedniej części ciała, mogą powodować nieprawidłowe ustawienie w obrębie kręgosłupa: kręgów, stawów i dysków. W przypadku przepukliny dyskowej, dodatkowe kilogramy „obciążające” kręgosłup mogą prowadzić do uszkodzenia nerwów i odczuwalnie zwiększonego bólu.
Utrata wagi często nie jest dla pacjentów łatwa. Jednak medycyna i wiedza przedmiotu pozwalają lekarzom świadczyć fachową pomoc także w tym obszarze.
Fizjoterapia
Lekarz ortopeda, zalecając fizjoterapię, ściśle współpracuje z fizjoterapeutą. Fizjoterapia pomaga łagodzi ból i zapobiega dalszemu pogłębianiu przepukliny dyskowej, a fizjoterapeuci są w stanie dostosować plan ćwiczeń pod pacjenta, uwzględniając jego codzienną rutynę, w oparciu o lokalizację bólu i ogólny stan zdrowia.
Wzmocnienie korpusu („core”) – mięśni pleców, brzucha, górnej części ud i pośladków – jest ważną częścią terapii w leczeniu objawów przepukliny dyskowej. Słabe mięśnie korpusu powodują większe obciążenie kręgosłupa, z kolei dodatkowy nacisk może powodować niestabilność lub pogorszyć istniejący problem z kręgosłupem. Fizjoterapeuta może pokazać i nauczyć ćwiczeń wzmacniających podstawowe grupy mięśni, które poprawią postawę, zmniejszą nacisk na nerwy dotknięte wysuniętym dyskiem i w ten sposób złagodzić ból.
Fizjoterapeuta może również zalecić techniki uzupełniające, mające na celu: poprawę ogólnego samopoczucia w trakcie wykonywania ćwiczeń wzmacniających mięśnie lub np. poprawę koordynacji, przydatne w trakcie normalnego funkcjonowania człowieka. Włączenie rozciągania, masaży oraz rozgrzewania/chłodzenia może złożyć się na kompleksowy plan leczenia.
Zastrzyki z kortykosteroidów
Zastrzyki z kortykosteroidów są alternatywą dla doustnych kortykosteroidów. W większości przypadków zastrzyk zaleca się dopiero wtedy, gdy inne niechirurgiczne metody nie przynoszą ulgi. Sterydy mają silne właściwości przeciwzapalne i mogą być wstrzykiwane bezpośrednio do przestrzeni nadtwardówkowej – wypełnionego płynem obszaru otaczającego rdzeń kręgowy.
Zastrzyki te wykonywane są w znieczuleniu miejscowym. Dodatkowo używa się „wskazówek rentgenowskich”, aby upewnić się, że lek jest precyzyjnie „podawany”. Procedura trwa zwykle nie więcej niż 30 minut.
Po wstrzyknięciu sterydów, ulga w bólu może trwać od tygodnia do roku (lub nawet dłużej). Część pacjentów nie odczuwa jednak poprawy i niestety nie ma metody na ocenę skuteczności zastrzyku przed jego podaniem (a priori). Należy jednak stwierdzić, że większości pacjentów sterydy zapewniają długotrwałą ulgę.
Zastrzyki steroidowe są najskuteczniejsze, gdy stosowane są tuż przed rozpoczęciem fizjoterapii, dzięki czemu ćwiczenia wzmacniające przebiegają bez towarzyszącego bólu.
Akupunktura
Akupunktura to technika terapeutyczna, polegająca na wprowadzaniu bardzo cienkich igieł w różne punkty na powierzchni ciała. Celując w określone punkty wzdłuż „południków”, które odpowiadają ścieżkom nerwowym dotkniętym przez dyskopatię, akupunktura może stymulować leczenie poprzez zwiększenie przepływu krwi. Akupunktura może również pobudzać organizm do uwalniania endorfin, które są naturalnymi środkami przeciwbólowymi.
Igły do akupunktury pozostawia się na 20 do 40 minut. Aby uzyskać optymalne wyniki, lekarz może zalecić kilka sesji akupunktury.
Techniki te, dla zastosowań leczniczych, powinny być wykonywane wyłącznie przez licencjonowanych doświadczonych akupunkturzystów. Warto pamiętać, że zawód ten w wielu krajach świata nie jest regulowany, a efekty wyniesione z wizyty u akupunkturzysty podczas wakacji w Azji nie będą równać się z tymi płynącymi z fachowego zastosowania tych technik przez specjalistę w kraju.
Najlepszy lek na przepuklinę dyskową
Nie ma „najlepszego” leku na przepuklinę krążka międzykręgowego. Ludzie różnie reagują na leki, a to, co jest lepsze dla jednej osoby, może nie być właściwym wyborem dla innej.
Wybór najlepszego medykamentu dla konkretnego pacjenta zależy od kilku czynników, w tym:
- jego ogólnego stanu zdrowia,
- przebytych chorób,
- obecnie stosowanych leków i potencjalnych interakcji,
- innych uwarunkowań (ciąża, karmienie piersią lub zamiar zajścia w ciążę),
- tolerancji na leki,
- odpowiedzi na dotychczasowe leczenie.
Aby dokonać wyboru najlepszego leku, koniecznie skonsultuj się ze swoim lekarzem.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Czy przepuklina dyskowa może zaleczyć się sama?
Przepuklina dyskowa może zaleczyć się sama, ale najlepiej od razu skonsultować się z lekarzem. Objawy w wielu przypadkach potrafią zelżeć w przeciągu 4 do 6 tygodni. Niestety część osób odczuwa objawy nawet przez kilka miesięcy i jest to wtedy sygnał, że problem sam się nie rozwiąże. Najbezpieczniej założyć, że jeśli po 6 tygodniach nadal odczuwasz ból lub drętwienie, powinieneś udać się do lekarza, bo ból i jego przyczyny same nie ustąpią.
Czy przepuklinę widać na zdjęciu rentgenowskim?
Przepukliny dyskowej nie widać na zdjęciu rentgenowskim; jednak lekarze używają ich podczas procesu diagnostycznego, aby wykluczyć inne przyczyny bólu pleców. Zdjęcie rentgenowskie może wskazywać na zwężoną przestrzeń między kręgami i może „wstępnie” wskazywać na problem z dyskiem.
Jak bolesna jest przepuklina dyskowa?
Poziom bólu zależy od tego, który dysk jest osłabiony oraz od nacisku na nerw. Przy istniejącej przepuklinie, ból jest zwykle silniejszy, gdy jesteś aktywny; i mniej odczuwalny, gdy odpoczywasz. Czasami nawet takie czynności jak kichanie, kaszel czy śmiech potrafią stać się udręką i być bolesne.
Jaka jest najlepsza metoda leczenia przepukliny krążków międzykręgowych?
Wstępne wskazanie to zwykle odpoczynek i umiarkowana aktywność, następnie fizjoterapia i wzmacnianie mięśni (korpusu) dzięki specjalistycznym ćwiczeniom. Lekarz może zasugerować również zastrzyki sterydowe, ale tylko wtedy, gdy fizjoterapia przynosi umiarkowane rezultaty lub nie działa. Chirurgia jest traktowana jako ostatnia deska ratunku.
