Zaburzenia psychiczne dotykają coraz większej ilości osób. Niepokojący jest fakt, że wiele z nich nie doczekało nigdy terapii, a często nawet nikt z ich otoczenia nie widział, z jakimi problemami ta osoba się zmaga. Osobowość typu borderline polega na niestabilności nastroju zaburzeniach tożsamości.
Czym jest syndrom borderline?
Ta przypadłość nazywana jest też osobowością chwiejną, inna nazwa to osobowość z pogranicza. Charakterystyczne dla tego zaburzenia jest skłonność do podejmowania ryzyka, używanie substancji psychoaktywnych, zaburzenia odżywiania. Z zaburzeniem borderline zmaga się ok. 1-2% społeczeństwa. Nie ma jednoznacznego stanowiska specjalistów, czy bardziej narażone na tę przypadłość są kobiety, czy mężczyźni. Często dotyczy to grupy wiekowej, którą można określić jako młodzi dorośli. Leczenie tej choroby wymaga nie tylko farmakologii, ale także psychoterapii, a w niektórych przypadkach konieczna jest też hospitalizacja.
Czy borderline to choroba psychiczna?
Osobowość typu borderline jest zaburzeniem psychicznym, które utrudnia normalne funkcjonowanie. Zaburzenie osobowości prowadzi na ogół do gorszego funkcjonowania w społeczeństwie, przekłada się to na relacje prywatne, rodzinne, zawodowe. Tym, co pojawia się podczas zaburzeń osobowości, jest też złe samopoczucie, niska tolerancja na stres. Osoby, które borykają się z zaburzeniami osobowości szukają przyczyny swoich problemów czy niepowodzeń w otoczeniu. Często zmieniają miejsce zamieszkania czy pracy, żeby ograniczyć wpływ tych czynników. Podobnie w przypadku osób, które są w ich otoczeniu – to w danej osobie widzą problem.
Syndrom borderline – skąd się bierze
Nie da się jednoznacznie stwierdzić, co przyczynia się do powstania tego zaburzenia. Jednak jedną z przyjmowanych przyczyn są traumatyczne doświadczenia z dzieciństwa związane z odrzuceniem, porzuceniem czy śmiercią rodziny. Przyczynia się to do powstania niestabilności emocjonalnej. Tym, co przyczynia się do rozwoju borderline, jest też brak okazywania uczuć przez rodzinę/opiekuna, zbytnia oschłość, krytykowanie, błędy komunikacyjne w relacji rodzic-dziecko. Ale to nie jedyna przyczyna, bo eksperci wskazują także na możliwość powstawania choroby z przyczyn biologicznych czy genetycznych.
Jak zachowuje się osoba z borderline?
Osobowość z pogranicza przejawia się w zachowaniu osoby, której ta przypadłość dotyczy. Takie osoby o wiele częściej odczuwają negatywne emocje. Tu też dochodzi złość, gniew, wstyd, znużenie. Te emocje taka osoba odczuwa nie tylko względem świata, ale też siebie. Sytuacje stresujące dodatkowo potęgują negatywne emocje. W przypadkach mocnego narażenia na stres może dochodzić do zaburzeń paranoidalnych. To z kolei jest przesłanka do leczenia szpitalnego. Osoby, których dotyka syndrom borderline nie radzą sobie w sytuacjach stresowych. Nie próbują rozwiązać danej sytuacji, a popadają w panikę i niepokój.
Borderline w związku
Choroba borderline jest nie bez znaczenia także w kwestii związków. Takie osoby obawiają się odrzucenia. Same często mają skłonność do rozpoczynania niestabilnych związków, a także wywoływaniu konfliktów. Wiele osób zastanawia się, jak wygląda związek z taką osobą, trzeba jednak pamiętać, że to choroba, a dana osoba, choć tego nie pokazuje, też cierpi. Bardzo ważne jest, aby nie obwiniać się za postawy czy zachowania chorego.
Warto będąc w związku z taką osobą pamiętać, żeby:
- Należy unikać współuzależnienia – terapie dla par czy indywidualna mogą pomóc zrozumieć zachowanie drugiej osoby.
- Słuchaj uważnie – w komunikacji staraj się uważnie dobierać słowa, bądź empatyczny, szczery.
- Poszerzaj wiedzę na temat choroby – im więcej będziesz wiedzieć, tym łatwiej będzie Ci reagować.
- Nie zmuszaj do terapii, ale rozmawiaj i zachęcaj.
Czy osoba z borderline potrafi kochać?
Przede wszystkim trzeba pamiętać, że celem osoby, która ma syndrom borderline, nie jest krzywdzenie innych. Jej zachowanie może do tego prowadzić, jednak jest to efektem choroby. Takie osoby same są pełne żalu i smutku. Osoby z borderline bywają zaborcze i zazdrosne, jest to jednak spowodowane ich strachem przed odrzuceniem.
Jak wygląda atak borderline?
Faza silnego gniewu, impulsywność, czasem nawet samookaleczenie się to tylko niektóre z objawów ataku borderline. Poniżej cechy osobowości charakterystyczne dla tego zaburzenia.
- Skłonność do wywoływania konfliktów
- Zmienność nastroju
- Niestabilność emocjonalna
- Niestabilne postrzeganie siebie i otoczenia
- Idealizowanie partnera po kłótni
- Przypisywanie tylko negatywnych cech poprzednim partnerom
- Szukanie winy za niepowodzenia w otoczeniu
- Skłonność do manipulowania
- Skłonność do natręctwa
- Skłonność do samookaleczenia
- Groźby i próby samobójcze
- Zaburzenia odżywiania
- Zachowania ryzykownenieleczone borderline może prowadzić do zaostrzenia się tych postaw i zachowań, które mają podłoże autodestrukcyjne.
Jak rozpoznać fazy borderline?
Pierwsze objawy osobowości typu borderline można zaobserwować już w dzieciństwie. Tu duża rola rodziców, opiekunów, którzy powinni od razu reagować jeśli zobaczą niepokojące objawy. Poniżej poszczególne fazy borderline.
- Tryb dziecka impulsywnego i złoszczącego się – osoba jest bardzo impulsywna, często roszczeniowa. Stawia żądania, a kiedy nie zostaną spełnione, może grozić zrobieniem sobie krzywdy czy samobójstwem.
- Tryb karzącego rodzica – pacjent czuje mocne uczucie pogardy wobec siebie. W jego głowie pobrzmiewa właśnie głos karcącego rodzica.
- Tryb odłączonego obrońcy – osoba z borderline chce podporządkować się innym, żeby uniknąć kary.
- Tryb dziecka opuszczonego i maltretowanego – pacjent odczuwa osamotnienie, bezbronność, brak zainteresowania.
Ten ostatni tryb jest najtrudniejszy do rozpoznania. Jego objawy są podobne do innych zaburzeń psychicznych, a często są też ignorowane zarówno przez chorego, jak i jego otoczenie. Nieleczone borderline może mieć łagodny i bardziej ostry przebieg, każde schorzenie wymaga odpowiednio dobranego leczenia.
Diagnostyka
Diagnoza pacjenta przebiega podczas wywiadu lekarskiego i testów, jakie są przeprowadzone. Na szczęście coraz więcej osób decyduje się na pomoc lekarską, a problemy psychiczne czy korzystanie z wizyt u terapeutów przestają być tematem tabu. Warto jeśli ktoś zauważy u siebie niepokojące objawy, żeby udał się do lekarza. Dobrze, jeśli ma przy tym wsparcie swoich najbliższych. W przypadku wielu schorzeń także borderline leczenie jest kluczowe w prawidłowym funkcjonowaniu.
Jak wygląda leczenie?
Warto przede wszystkim pamiętać, że leczenie osób z zaburzeniem borderline jest dobierane indywidualnie na podstawie stanu pacjenta. W przypadku wielu osób terapie borderline jest terapią złożoną. To połączenie farmakologii i psychoterapii, w przypadku występowaniu mocnych ataków i manii, możliwe, że konieczna okaże się też hospitalizacja. W terapii ważne jest nauczenie pacjenta prawidłowego postrzegania siebie, panowania nad emocjami, pozytywną ocenę otoczenia. W leczeniu stosowane są leki przeciwdepresyjne, przeciwpsychotyczne, leki stabilizujące. Czas terapii jest różny, ale trzeba się nastawić, jak choćby w przypadku depresji na leczenie długo trwałe.
