Tabletka “dzień po” stanowi awaryjne rozwiązanie antykoncepcyjne, stosowane po niezabezpieczonym stosunku lub gdy inne metody antykoncepcji zawiodły. W Polsce dostępne są dwa główne rodzaje tych tabletek: Escapelle i EllaOne. W niniejszym artykule szczegółowo omówimy działanie obu preparatów, ich skuteczność oraz możliwe skutki uboczne, aby ułatwić podjęcie świadomej decyzji.
Escapelle (Lewonorgestrel)
Escapelle zawiera 1,5 mg lewonorgestrelu, syntetycznego hormonu progestagenowego, który opóźnia lub zapobiega owulacji. Tabletka ta może także wpływać na gęstość śluzu szyjkowego, co utrudnia plemnikom dotarcie do komórki jajowej.
Mechanizm działania i skuteczność
Działanie: Escapelle działa poprzez opóźnienie owulacji oraz zmianę konsystencji śluzu szyjkowego, co utrudnia przemieszczanie się plemników.
Skuteczność: Najwyższa skuteczność (około 95%) jest osiągana, gdy tabletka zostanie zażyta w ciągu pierwszych 24 godzin po stosunku. Efektywność spada w miarę upływu czasu, ale można ją zażyć do 72 godzin (3 dni) po stosunku.
Skutki uboczne i przeciwwskazania
Skutki uboczne: Mogą wystąpić nudności, wymioty, ból głowy, ból brzucha, tkliwość piersi, krwawienia międzymiesiączkowe oraz uczucie zmęczenia.
Przeciwwskazania: Nie zaleca się stosowania Escapelle w przypadku nadwrażliwości na lewonorgestrel, ciężkiej choroby wątroby oraz w ciąży.
Interakcje z innymi lekami
Skuteczność Escapelle może być zmniejszona przez niektóre leki, takie jak antybiotyki i leki przeciwpadaczkowe.
EllaOne (Octan uliprystalu)
EllaOne to druga dostępna opcja na rynku polskim, zawierająca 30 mg octanu uliprystalu. Jest to modulator receptora progesteronowego, który opóźnia owulację i może wpływać na endometrium, co utrudnia zagnieżdżenie się zapłodnionego jaja w macicy.
Mechanizm działania i skuteczność
Działanie: EllaOne opóźnia owulację, a także wpływa na błonę śluzową macicy, zapobiegając implantacji zapłodnionego jaja.
Skuteczność: Tabletka utrzymuje wysoką skuteczność (około 85%) przez cały okres 5 dni (120 godzin) po stosunku. Skuteczność nie zmniejsza się z upływem czasu, co odróżnia ją od Escapelle.
Skutki uboczne i przeciwwskazania
Skutki uboczne: Mogą wystąpić podobne objawy jak przy stosowaniu Escapelle, jednak nudności i wymioty są rzadziej spotykane. Inne możliwe skutki uboczne to ból głowy, zawroty głowy, ból brzucha, zmęczenie i bolesność piersi.
Przeciwwskazania: Nie zaleca się stosowania EllaOne u kobiet z nadwrażliwością na octan uliprystalu, astmą oskrzelową, ciężką chorobą wątroby oraz w ciąży.
Interakcje z innymi lekami
Podobnie jak w przypadku Escapelle, skuteczność EllaOne może być obniżona przez niektóre leki, takie jak ziele dziurawca, niektóre antybiotyki i leki przeciwpadaczkowe.
Którą tabletkę wybrać?
Wybór między Escapelle a EllaOne zależy od kilku czynników, takich jak czas, jaki upłynął od stosunku, indeks masy ciała (BMI) oraz dostępność i koszt tabletki.
- Czas od stosunku: Jeśli minęło mniej niż 24 godziny, Escapelle może być odpowiednią opcją ze względu na jej wysoką skuteczność w tym okresie. Jeśli upłynęło więcej niż 24 godziny, lepszym wyborem może być EllaOne, ponieważ jej skuteczność nie maleje z czasem.
- BMI: U kobiet z BMI powyżej 25 zaleca się EllaOne, ponieważ skuteczność Escapelle może być obniżona w przypadku wyższej masy ciała.
- Koszt i dostępność: Escapelle jest zazwyczaj tańsza niż EllaOne, ale obie tabletki są dostępne w aptekach bez recepty.
Ważne informacje
Warto pamiętać, że tabletka “dzień po” nie stanowi ochrony przed chorobami przenoszonymi drogą płciową i nie powinna być stosowana jako regularna metoda antykoncepcji. Oto kilka kluczowych informacji, które należy wziąć pod uwagę:
- Ochrona przed chorobami: Tabletka “dzień po” nie chroni przed infekcjami przenoszonymi drogą płciową. Dla ochrony przed chorobami zaleca się stosowanie prezerwatyw.
- Ciąża: Tabletka “dzień po” nie przerwie już istniejącej ciąży. Jej działanie polega na zapobieganiu owulacji i ewentualnemu zagnieżdżeniu się zapłodnionego jaja.
- Stosowanie w nagłych wypadkach: Tabletka ta nie jest przeznaczona do regularnego stosowania jako środek antykoncepcyjny. Powinna być używana wyłącznie w sytuacjach awaryjnych.
- Wymioty: Jeśli po zażyciu tabletki wystąpią wymioty w ciągu trzech godzin, konieczna jest konsultacja z lekarzem lub farmaceutą, ponieważ może być potrzebna dodatkowa dawka.
Podsumowanie
Tabletka “dzień po” to skuteczna metoda antykoncepcji awaryjnej, która może zapobiec niechcianej ciąży w sytuacjach kryzysowych. Wybór między Escapelle a EllaOne zależy od czasu, jaki upłynął od stosunku, indeksu masy ciała oraz indywidualnych preferencji. Niezależnie od wyboru, zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, aby uzyskać najlepszą poradę.