W ostatnich miesiącach coraz częściej pojawiają się doniesienia o rosnącej liczbie zakażeń wirusem hMPV, szczególnie w Chinach. Wiele osób zastanawia się, czy mamy do czynienia z nowym zagrożeniem epidemicznym, podobnym do pandemii COVID-19. Choć wirus ten nie jest nowym patogenem, wciąż pozostaje stosunkowo mało znany w porównaniu do innych wirusów układu oddechowego, takich jak grypa czy RSV. W niniejszym artykule wyjaśnimy, czym dokładnie jest ludzki metapneumowirus (hMPV), jakie są jego objawy oraz jak można się przed nim chronić.
Czym jest wirus hMPV?
Ludzki metapneumowirus (hMPV) należy do rodziny Paramyxoviridae, czyli tej samej grupy wirusów, do której należy m.in. wirus odry i paragrypy. Po raz pierwszy został odkryty w 2001 roku w Holandii, jednak analizy serologiczne wykazały, że wirus krąży w ludzkiej populacji od co najmniej kilkudziesięciu lat.
Wirus powszechny, lecz mało znany
Pomimo stosunkowo niedawnego odkrycia, hMPV odgrywa kluczową rolę w infekcjach dróg oddechowych na całym świecie. Szacuje się, że większość ludzi przechodzi zakażenie hMPV przed ukończeniem 5. roku życia, a następnie może być narażona na kolejne infekcje w dorosłości. Wirus ten jest szczególnie niebezpieczny dla:
- małych dzieci (ze względu na niedojrzały układ odpornościowy),
- osób starszych,
- osób z obniżoną odpornością, np. pacjentów onkologicznych, osób z chorobami przewlekłymi (np. POChP, astma),
- osób z osłabionym układem oddechowym.
hMPV jest blisko spokrewniony z syncytialnym wirusem oddechowym (RSV), który również wywołuje infekcje układu oddechowego, głównie u dzieci i osób starszych. Oba te wirusy należą do tej samej grupy pneumowirusów, dlatego objawy zakażenia są do siebie bardzo podobne.
Różnorodność genetyczna i częste reinfekcje
Jedną z cech charakterystycznych hMPV jest jego duża różnorodność genetyczna, co oznacza, że człowiek może zakażać się nim wielokrotnie w ciągu życia. Wyróżnia się dwa główne genotypy hMPV:
- genotyp A (dzielący się na podtypy A1 i A2),
- genotyp B (dzielący się na podtypy B1 i B2).
Ta różnorodność genetyczna tłumaczy, dlaczego niektóre osoby mogą przechodzić wielokrotne zakażenia, a odporność po przebyciu infekcji nie jest trwała.
Sezonowość zakażeń
Podobnie jak inne wirusy układu oddechowego, hMPV wykazuje sezonowość, a jego największa aktywność przypada na koniec zimy i wiosnę. Oznacza to, że wzrost liczby zakażeń obserwuje się zazwyczaj w tych samych okresach, w których zwiększa się liczba przypadków grypy i RSV.
Objawy zakażenia wirusem hMPV
Ludzki metapneumowirus (hMPV) atakuje górne i dolne drogi oddechowe, powodując objawy przypominające przeziębienie lub grypę. Okres inkubacji wirusa, czyli czas od momentu zakażenia do pojawienia się pierwszych symptomów, wynosi od 3 do 5 dni.
Najczęstsze objawy zakażenia hMPV
Objawy mogą mieć łagodny lub umiarkowany charakter, ale w niektórych przypadkach, zwłaszcza u osób z grup ryzyka, infekcja może prowadzić do poważniejszych powikłań, takich jak zapalenie płuc czy niewydolność oddechowa.
- Katar – zwykle zaczyna się jako wodnista wydzielina z nosa, ale z czasem może gęstnieć i utrudniać oddychanie.
- Kaszel – początkowo suchy i drażniący, może z czasem stać się mokry, z odkrztuszaniem wydzieliny. W niektórych przypadkach kaszel może utrzymywać się nawet kilka tygodni po ustąpieniu innych objawów.
- Ból gardła – infekcja powoduje suchość, podrażnienie błony śluzowej i ból przy przełykaniu.
- Gorączka – u dzieci może sięgać nawet 39–40°C i często towarzyszą jej dreszcze.
- Duszność – uczucie braku powietrza pojawia się zwłaszcza u osób z osłabioną odpornością lub chorobami płuc. W cięższych przypadkach może wskazywać na zapalenie płuc lub oskrzeli.
- Osłabienie i bóle mięśniowe – podobnie jak w przypadku grypy, zakażenie hMPV może powodować zmęczenie i bóle mięśniowe.
- Świszczący oddech – szczególnie u małych dzieci, wirus może powodować skurcz oskrzeli i utrudniać swobodne oddychanie.
- Inne objawy – w niektórych przypadkach mogą wystąpić również wymioty, biegunka, wysypka lub ból głowy.
Kto jest najbardziej narażony na ciężki przebieg infekcji?
Większość zdrowych osób przechodzi zakażenie hMPV stosunkowo łagodnie. Istnieją jednak grupy pacjentów, u których wirus może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc, niewydolność oddechowa, a nawet konieczność hospitalizacji.
Największe ryzyko ciężkiego przebiegu zakażenia występuje u:
- Małych dzieci (szczególnie do 2. roku życia),
- Osób starszych (powyżej 65. roku życia),
- Osób z chorobami przewlekłymi (np. POChP, astma, cukrzyca),
- Osób z osłabioną odpornością (np. pacjentów onkologicznych, osób po przeszczepach).
hMPV a inne infekcje wirusowe
hMPV może dawać objawy podobne do wielu innych wirusów, dlatego bywa mylony m.in. z grypą, przeziębieniem czy RSV. W przeciwieństwie do grypy, hMPV rzadko wywołuje nagłe i gwałtowne objawy, a jego przebieg jest często łagodniejszy. Jednak w grupach ryzyka może powodować równie poważne komplikacje.
Leczenie i zapobieganie zakażeniom hMPV
Leczenie objawowe zakażenia hMPV
Większość przypadków hMPV ma łagodny przebieg i ustępuje samoistnie po kilku dniach. W tym czasie warto zadbać o odpowiednie nawodnienie i odpoczynek, aby organizm mógł skutecznie zwalczyć wirusa.
- Leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe – np. paracetamol lub ibuprofen pomagają obniżyć gorączkę i złagodzić ból gardła oraz bóle mięśniowe.
- Leki przeciwkaszlowe i wykrztuśne – w zależności od rodzaju kaszlu można stosować syropy na kaszel suchy lub mokry.
- Nawodnienie organizmu – picie dużej ilości płynów, takich jak woda, herbaty ziołowe czy rosoły, pomaga w rozrzedzaniu wydzieliny i ułatwia odkrztuszanie.
- Inhalacje i nawilżanie powietrza – inhalacje z soli fizjologicznej mogą przynieść ulgę w przypadku kataru i kaszlu. Nawilżone powietrze łagodzi podrażnienia dróg oddechowych.
- Odpoczynek – organizm potrzebuje czasu na regenerację, dlatego ważne jest unikanie wysiłku i zapewnienie sobie odpowiedniej ilości snu.
W cięższych przypadkach, zwłaszcza u osób z grup ryzyka, może być konieczna hospitalizacja. W szpitalu stosuje się:
- Tlenoterapię w przypadku trudności z oddychaniem,
- Płyny dożylne w razie odwodnienia,
- Kortykosteroidy w celu zmniejszenia stanu zapalnego w płucach.
Jak można zapobiegać zakażeniom hMPV?
Ponieważ hMPV rozprzestrzenia się głównie drogą kropelkową, kluczową rolę w profilaktyce odgrywa higiena i unikanie kontaktu z osobami chorymi.
- Regularne mycie rąk – dokładne mycie rąk wodą z mydłem przez co najmniej 20 sekund pomaga usunąć wirusy. Jeśli nie ma dostępu do wody, warto używać środków dezynfekujących na bazie alkoholu.
- Unikanie dotykania twarzy – wirusy mogą przedostać się do organizmu przez błony śluzowe nosa, oczu i ust.
- Zasłanianie ust i nosa podczas kaszlu i kichania – najlepiej używać jednorazowej chusteczki lub kichać w zgięcie łokcia, aby ograniczyć rozprzestrzenianie się wirusa.
- Unikanie bliskiego kontaktu z osobami zakażonymi – dotyczy to szczególnie zatłoczonych miejsc, takich jak szkoły, transport publiczny czy biura.
- Wietrzenie pomieszczeń – świeże powietrze zmniejsza stężenie wirusów w otoczeniu.
- Noszenie maseczek ochronnych – w okresie zwiększonej liczby zakażeń warto nosić maseczki w miejscach publicznych, zwłaszcza jeśli przebywa się w zatłoczonych przestrzeniach.
- Nieudostępnianie przedmiotów osobistych – takich jak sztućce, kubki czy ręczniki, które mogą być źródłem przenoszenia wirusa.
W przyszłości możliwe jest opracowanie donosowej szczepionki, która jednocześnie chroniłaby przed hMPV i RSV. Prace nad jej stworzeniem są na wczesnym etapie badań, podobnie jak terapie oparte na przeciwciałach monoklonalnych, które mogłyby blokować wnikanie wirusa do organizmu.
Czy wirus hMPV stanowi zagrożenie?
hMPV nie jest nowym wirusem, a większość ludzi miała już z nim kontakt w dzieciństwie. Choć może powodować poważniejsze powikłania u osób z grup ryzyka, u zdrowych dorosłych i dzieci zazwyczaj przebiega w sposób łagodny i nie wymaga hospitalizacji.
Największym zagrożeniem jest krótkotrwała odporność, co oznacza, że zakażenie nie daje trwałej ochrony i można zachorować kilkukrotnie w ciągu życia. Dlatego kluczowe jest przestrzeganie zasad higieny i unikanie kontaktu z osobami chorymi.
Podsumowanie
Wirus hMPV jest jednym z powszechnych wirusów atakujących drogi oddechowe. Choć dla większości osób nie stanowi dużego zagrożenia, w przypadku małych dzieci, osób starszych i pacjentów z osłabioną odpornością może prowadzić do poważnych powikłań. Ponieważ nie istnieje specyficzne leczenie ani szczepionka, najlepszą ochroną jest przestrzeganie zasad higieny i unikanie kontaktu z osobami zakażonymi.
Jeśli wystąpią objawy zakażenia hMPV, warto skonsultować się z lekarzem, który oceni stan zdrowia i zaleci odpowiednie leczenie. Zachęcamy do skorzystania z konsultacji online z lekarzem na naszej stronie, aby uzyskać profesjonalne wsparcie i porady bez wychodzenia z domu.